Cải cách, đổi mới để phát triển
đất nước là xu thế tất yếu trong lịch sử. Trong lịch sử Việt Nam cũng đã có
nhiều cuộc cải cách, đổi mới cả về kinh tế- xã hội, hành chính, chế độ…
Hình 1. Đền thờ
Khúc Thừa Dụ ở Hải Dương
Thời điểm lịch sử thực
hiện cải cách là : sau hơn một thiên niên kỷ đấu tranh chống ngoại xâm, đến
những năm cuối thế kỷ IX đầu thế kỷ X, lực lượng ta cả về chính trị, quân sự,
kinh tế, văn hóa… đã mạnh hơn xưa. Bọn thống trị ngoại xâm đã suy yếu do cuộc khủng
hoảng Hậu Đường và sự phản kháng mạnh mẽ của dân tộc ta. Nhân cơ hội đó, Khúc
Thừa Dụ đứng lên nắm quyền tự chủ dân tộc.
Hình 2. Tạo hình Khúc Thừa
Dụ trong phim hoạt hình Hào khí ngàn năm
- tập phim Khúc
Thừa Dụ giành lại chủ quyền
Hình 1. Đền thờ
Khúc Thừa Dụ ở Hải Dương
- tập phim Khúc Thừa Dụ giành lại chủ quyền
Họ Khúc nắm được khâu
trọng yếu là cải cách cơ cấu hành chính. Trước đó cơ cấu hành chính do bọn xâm
lược dựng lên là theo phương thức “nắm từ trên xuống”, từ tiết độ sứ đến quân
lệnh… mục đích là để đàn áp, bóc lột. Nay họ Khúc thay bằng cơ cấu hành chính
“nắm từ dưới lên”, nắm từ cơ sở là cấp xã và trên thì thay chế độ “quận, huyện,
hương” của nhà Đường bằng cơ chế mới.
Giao Châu trước chia
thành quận, huyện. Dưới huyện là hương và xã. Hương có đại hương (160-540 hộ),
tiểu hương (70-150 hộ). Xã có đại xã (40-60 hộ), tiểu xã (10-30 hộ). Nhưng bọn
thống trị chưa bao giờ với tay được đến xã và không đặt được chức xã quan. Họ
Khúc đã đặt ra các chức “chánh lệnh trưởng” và “tá lệnh trưởng” – tức các xã
quan trông coi các xã… Trên xã là “hương” thì Khúc Hạo đã đổi “hương” thành
“giáp”, mỗi giáp có khoảng gần 10 xã. Lại “định ra hộ tịch”, “lập sổ khai hộ
khẩu, kê rõ họ tên, quê quán” nhằm nắm vững dân số và thông hiểu dân tình, điều
mà đô hộ nhà Đường không thể nào làm được (biện pháp này cho đến nay chúng ta
vẫn còn thực hiện).
Cùng với trọng tâm cải
cách hành chính, đã tiến hành cả cải cách kinh tế, văn hóa, xã hội. Về kinh tế,
thực hiện chính sách “Bình quân thuế ruộng, tha bỏ lực dịch”. Nếu trước kia bọn
đô hộ bóc lột siêu kinh tế, mặc sức vơ vét của dân, nhiều tầng thu và thu nhiều
loại thuế, thì nay họ Khúc căn cứ vào cách phân phối ruộng đất theo chế độ công
xã (tức toàn bộ ruộng đất đều là công hữu, được phân chia cho các hộ canh tác),
đánh thuế một cách bình quân theo ruộng đất mà các hộ được phân chia. Bỏ hẳn
thuế đinh. Người thu thuế không phải là xã quan tức chánh lệnh trưởng hay tá
lệnh trưởng mà là phó tri giáp, theo mô hình cống nạp liên danh của phương thức
sản xuất châu Á, khắc phục được sự phiền hà sách nhiễu của các xã quan cũng như
nạn thu thuế nhiều tầng nhiều loại trước đó, tránh cả được nạn thất thu cho
ngân sách Giao Châu.
Còn lực dịch trước là một
thứ khổ sai, bắt dân đi mò trai lấy ngọc, săn voi lấy ngà… nay họ Khúc thực
hiện “tha bỏ lực dịch”. Đó là một sự “cởi trói cho dân”, có tác dụng to lớn đến
việc thu phục nhân tâm, ổn định xã hội.
Chính lệnh về văn hóa xã
hội được ghi vắn tắt là “khoan, giản, an, lạc”. Khoan là khoan sức cho dân.
Giản là quản lý giản dị, gần dân sao cho dân dễ hiểu, dễ thấm, dễ thực hành… An
là đem lại bình yên cho cuộc sống. Chính quyền nắm sát dân đến tận xã, quản lý
hộ khẩu, hộ tịch, giúp ích cho việc giữ vững trật tự trị an… Lạc là hệ quả cuối
cùng của các biện pháp trên, nhờ thực hiện cải cách mà “Nhân dân đều được yên
vui” bớt được hờn, giận, oán, sầu…
Thành công và hiệu quả
lâu dài của cải cách là đem lại sự vững vàng và ổn định cho đất nước. Đối nội
là củng cố và phát huy được quyền độc lập tự chủ. Đối ngoại chống lại được mọi
kẻ thù, giữ được chính quyền trong mấy chục năm, tạo tiền đề thuận lợi cho các
bước phát triển của đất nước.
Nếu sau các cuộc nổi dậy
của Hai Bà Trưng, Lý Bôn, Triệu Quang Phục… trước đây, dân tộc ta chỉ giữ được
chính quyền trong một thời gian ngắn rồi lại bị bọn xâm lược quay lại thống
trị, thì nay cuộc giành chính quyền và cải cách của họ Khúc đã mở đầu cho một
quá trình liên tục đấu tranh giành cho kỳ được độc lập dân tộc.
Theo GS. VĂN TẠO / BÁO
QUẢNG NAM
Nguồn:
http://redsvn.net/nhung-nhan-vat-cai-cach-trong-lich-su-viet-nam-1-ho-khuc/
Nhận xét
Đăng nhận xét