"Cảm
giác ngợp mắt chính là đặc trưng của trang phục cung đình triều Nguyễn."
(Trần Quang Đức - "Ngàn Năm Áo Mũ")
Bộ tranh
minh họa được thực hiện nhằm tái hiện chân thực Triều phục của Hoàng gia Việt
Nam (triều Nguyễn), trên cơ sở bám sát nguyên tắc: màu sắc dựa theo điển chế,
kiểu dáng dựa trên hiện vật.
Trang phục
Hoàng tộc nhà Nguyễn có một chi tiết đặc biệt, đó là hàng cột thủy nhiều màu
sắc ở chân áo (phía dưới sóng nước). Chi tiết này chỉ xuất hiện trên bào phục
của Hoàng tộc, không có ở bào phục của bá quan.
Dù
cảm tình của mỗi người khác nhau, sự hoài niệm dẫu không như nhau, nhưng triều
đại mà người ta nhớ đến nhất của một quốc gia, vẫn luôn là triều đại cuối cùng.
"Chưa có một thời kỳ lịch sử nào để lại cho dân tộc ba di sản văn hoá được
thế giới công nhận và tôn vinh với những giá trị mang ý nghĩa toàn cầu như
vậy." (GS Phan Huy Lê)
Những
trang phục này sẽ lên màn ảnh, đó là một tương lai sắp sửa 
:)
:)
Việc
ra mắt gia đình bố đời cũng khép lại giai đoạn 1 và 2 của anh Hoàng như đã đề
ra từ tháng 4/2018 (tức giai đoạn "xuất hiện bên cạnh những tin tức triều
chính mang tính trào phúng" và giai đoạn "ra mắt các nhân vật chính
trong bộ triều phục"). Vậy nên là anh Hoàng sẽ không xuất hiện như trước
đây nữa 
:v
:v
Chân
thành cảm ơn bè bạn đã giúp đỡ để thực hiện bộ tranh này.
---
Võ Hoằng Du / 武弘猷
Võ Hoằng Du / 武弘猷
Group
của anh Hoàng: Hoàng cung của
Trẫm
#anhHoàng #anhhoangXXI
#anhHoàng #anhhoangXXI
**
HOÀNG
ĐẾ TRIỀU PHỤC
- Anh Hoàng -
Theo "Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ", Triều phục Hoàng đế nhà Nguyễn đại thể bao gồm:
Mũ
|
Cửu long Thông thiên quan (31 hình rồng vàng;
30 hình ngọn lửa; 30 đóa mây kết bằng chỉ; 140 hạt ngọc hỏa tề, kim cang,
trân châu; gắn bác sơn, hoành long, hốt bọc pha lê, hốt thông thiên, liên đằng,
nhiễu tường, đóa hoa).
|
Áo
bào
|
Chất liệu sa đoạn, màu chính hoàng sắc (vàng
chính sắc), thêu các hình long vân (rồng mây), thủy ba (sóng nước) lớn nhỏ,
các chữ Phúc, Thọ, Vạn Thọ; các hoa văn san hô, hỏa lựu xâu chuỗi bằng ngọc
châu; cổ áo màu tuyết bạch.
|
Ngọc
Trấn Khuê
|
(miếng ngọc hình chữ nhật, cầm ở tay, dành
riêng cho vua).
|
Đai
vàng
|
Đoạn bát ti bóng màu vàng chính sắc may xen
tơ lông vũ màu xích (đỏ), đính 18 miếng sừng tê hình mộc dài, bên ngoài bọc
vàng, khảm 92 hạt trân châu.
|
Thường
(mặc
bên trong)
|
Chất liệu sa mát bóng, màu hoa xích (đỏ),
thêu các hình viên long (rồng ổ), thủy ba, cổ đồ, bát bảo,...
|
Hia
|
Chất liệu tơ bát ti, màu ô (đen), thêu kim
tuyến các hình long vân, thủy ba, hoa; bên trong lót tơ bát ti màu xích (đỏ).
|
Theo hiện vật gốc và tư liệu hình ảnh, Triều phục
của các Hoàng đế về cơ bản không thay đổi dạng thức áo "Long vân đại hội",
được kế thừa từ thời Lê, chúa Nguyễn và Tây Sơn. Tuy nhiên càng về các triều
vua sau, các chi tiết trang trí trên bào phục và việc phối đồ ngày càng xa rời
quy chế ban đầu, dù không có nhiều khác biệt lớn. Điển hình cho sự thay đổi này
là chi tiết 2 chữ Vạn Thọ (ở mặt trước và sau áo) và việc tự ý thay đổi loại mũ
khi mặc Triều phục:
- Về 2 chữ "Vạn Thọ": Mãi đến tận thời vua Đồng Khánh, áo bào Triều phục vẫn duy trì chi tiết này ở ngực áo và lưng áo (dù các chữ Phúc, Thọ khác đã không còn), điều này cho thấy đây là một trong các chi tiết điển hình của Triều phục Hoàng đế thời Nguyễn, nhưng từ thời Thành Thái trở đi, chi tiết này bị loại bỏ hoàn toàn và không xuất hiện trở lại trên bào phục của các đời vua sau. Ảnh tư liệu về Triều phục thời Bảo Đại còn xuất hiện thêm chi tiết mới, đó là 2 hàng mỹ tự được thêu ở 2 ống tay áo.
- Về việc tự ý thay đổi loại mũ khi mặc Triều phục: Chúng ta thường cho rằng vua Khải Định là người đi đầu trong việc phá vỡ quy chế quan phục truyền thống, tuy nhiên việc này thực tế đã diễn ra từ trước thời của ông. Cụ thể hơn, với những tư liệu hiện có, chúng ta có thể thấy: nếu Khải Định là vị vua chỉ thích đội mũ Cửu Long Thông Thiên (Triều phục), thì trước đó, vua Thành Thái lại là vị vua chỉ thích đội Cửu Long Đường cân (Thường phục), dù cho các ông đang mặc trên mình áo Triều phục hay áo Thường phục.
Đến nay, chưa có tư liệu hình ảnh nào thể hiện
cả 2 ông sử dụng loại mũ còn lại. Bên cạnh đó, việc đội mũ Triều phục nhưng lại
kết hợp với Long bào Thường phục của vua Khải Định cũng không phải trường hợp đầu
tiên. Ảnh tư liệu chỉ ra rằng, vua Đồng Khánh từng đội mũ Thường phục kết hợp với
Long bào Triều phục. Điều này có nghĩa, sự tự ý đội các loại mũ khác nhau khi mặc
Triều phục chỉ diễn ra ở cuối thời Nguyễn, nhưng không phải bắt đầu từ thời vua
Khải Định, mà đã có từ thời bố của vua Khải Định, thậm chí trước đó.
Cũng cần lưu ý thêm, dù bố cục tương đối ổn định, nhưng thần thái của rồng trên Long bào thì thay đổi thường xuyên qua mỗi áo (có lẽ do việc thêu rất cầu kỳ công phu, và quan điểm trang trí khác biệt với các triều đại khác, nên mỗi thời điểm lại cho ra một thần thái sáng tạo mới phụ thuộc vào sự hình dung của nghệ nhân), mỗi chiếc Long bào là một sản phẩm độc nhất, không con nào thần thái giống con nào (có bao nhiêu tư liệu hình ảnh Long bào thì có bấy nhiêu khuôn mặt rồng). Do vậy, những cung bậc cảm xúc của rồng trên những áo bào triều Nguyễn rất loạn nhịp, như: rồng đơ, rồng giật điện, rồng trẻ con, rồng hề,... Về đại thể, thần thái của rồng Nguyễn có bản sắc riêng, nhưng từ góc nhìn hiện đại thì thấy được một đặc điểm chung, đó là tính biểu cảm không cao.
Anh Hoàng trong hình đang mặc Long bào có 2 chữ "Vạn Thọ", tuy nhiên chân áo ngắn và cột thủy vươn cao, viền mây trên áo màu trắng, nhằm "đồng đại hóa" với các thành viên khác của gia đình bố đời.
#teamanhhoang #anhhoangXXI #anhHoàng
Cũng cần lưu ý thêm, dù bố cục tương đối ổn định, nhưng thần thái của rồng trên Long bào thì thay đổi thường xuyên qua mỗi áo (có lẽ do việc thêu rất cầu kỳ công phu, và quan điểm trang trí khác biệt với các triều đại khác, nên mỗi thời điểm lại cho ra một thần thái sáng tạo mới phụ thuộc vào sự hình dung của nghệ nhân), mỗi chiếc Long bào là một sản phẩm độc nhất, không con nào thần thái giống con nào (có bao nhiêu tư liệu hình ảnh Long bào thì có bấy nhiêu khuôn mặt rồng). Do vậy, những cung bậc cảm xúc của rồng trên những áo bào triều Nguyễn rất loạn nhịp, như: rồng đơ, rồng giật điện, rồng trẻ con, rồng hề,... Về đại thể, thần thái của rồng Nguyễn có bản sắc riêng, nhưng từ góc nhìn hiện đại thì thấy được một đặc điểm chung, đó là tính biểu cảm không cao.
Anh Hoàng trong hình đang mặc Long bào có 2 chữ "Vạn Thọ", tuy nhiên chân áo ngắn và cột thủy vươn cao, viền mây trên áo màu trắng, nhằm "đồng đại hóa" với các thành viên khác của gia đình bố đời.
#teamanhhoang #anhhoangXXI #anhHoàng
HOÀNG HẬU TRIỀU PHỤC
- Chị Hậu -
Theo "Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ", Triều phục Hoàng hậu nhà Nguyễn đại thể bao gồm:
Mũ
|
Cửu phượng quan (9 hình rồng bay phượng
liệng, 9 chiếc lạp bồn, 12 cành hoa bướm, 4 đóa hoa sức trâm, 4 đóa hoa mai,
198 hạt trân châu nhỏ, 235 hạt pha lê các loại; gắn bác sơn, vân hoa bó tóc,
cành hốt, vòng liên đằng bọc tóc, đoạn hoa liên đằng trang sức chân tóc,
khỏa, phô hình phượng vàng nạm chỉ, thân trâm bạch kim xâu chuỗi thùy anh).
|
Áo
bào
|
Chất liệu đoạn bát ti bóng, màu chính hoàng
(vàng chính sắc), thêu đoàn phượng hoa (phượng hoa tròn), thủy ba (sóng
nước); cổ áo màu tuyết bạch (trắng).
|
Đai
vàng
|
Thân dùng tre thuộc bọc đoạn bát ti bóng, màu
vàng chính sắc, đều sức vàng, 18 miếng vuông dẹt đều lót mặt gương, khảm hoa
vàng trổ rỗng, 2 chiếc móc vàng.
|
Thường
|
Chất liệu đoạn bát ti bóng, màu tuyết bạch,
thêu đoàn phượng hoa xen vàng,
|
Hia
|
Chất liệu tơ lông vũ, màu xích (đỏ), viền
thêu phượng.
|
Theo hiện vật gốc và tư liệu giai đoạn sau:
Phượng bào của Hoàng hậu Nam phương có màu đỏ cam. Điều này trái với quy chế
ghi phía trên, nhưng thể hiện rằng giai đoạn cuối Nguyễn (Khải Định - Bảo Đại)
có một số cải tổ về trang phục. Ngoài ra, thông qua màu sắc áo mũ, chúng ta
thấy tư cách của Hoàng hậu thời kỳ này bị xem nhẹ đi, một phần vì ngôi Trung
cung đã bị bỏ trống khá lâu trước khi được tái lập, một phần vì Hậu cung lúc
bấy giờ có quá nhiều bậc lão niên, hoặc đôi khi chỉ vì chế ra áo Hoàng hậu y
hệt áo Thái hậu nên phải chọn cách đổi màu khác để phân biệt - những điều này
khiến nhận thức về vị trí của Hoàng hậu bị thu nhỏ đáng kể.
Và dù nguyên do nào chăng nữa, thì việc Hoàng hậu không được mặc màu áo vàng là trường hợp rất cá biệt khi so với tư cách/điển chế trong lịch sử lẫn khi so sánh với Thanh triều lúc bấy giờ. Màu vàng chính sắc Đại Nam tương đương với màu minh hoàng Đại Thanh - là màu sắc tôn quý dành riêng cho Hoàng đế, Hoàng Thái hậu, Hoàng hậu và Hoàng Quý phi Mãn Châu.
Thôi bỏ đi, hãy xem Chị Hậu đội mũ Cửu Phượng, mặc Phượng bào màu vàng chính sắc, đi hài đỏ nhảy lố lăng đẹp không nè!
#teamchihau #chihauXXI #ChịHậu
Và dù nguyên do nào chăng nữa, thì việc Hoàng hậu không được mặc màu áo vàng là trường hợp rất cá biệt khi so với tư cách/điển chế trong lịch sử lẫn khi so sánh với Thanh triều lúc bấy giờ. Màu vàng chính sắc Đại Nam tương đương với màu minh hoàng Đại Thanh - là màu sắc tôn quý dành riêng cho Hoàng đế, Hoàng Thái hậu, Hoàng hậu và Hoàng Quý phi Mãn Châu.
Thôi bỏ đi, hãy xem Chị Hậu đội mũ Cửu Phượng, mặc Phượng bào màu vàng chính sắc, đi hài đỏ nhảy lố lăng đẹp không nè!
#teamchihau #chihauXXI #ChịHậu
HOÀNG
THÁI HẬU TRIỀU PHỤC
- Hậu Già -
Theo "Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ", Triều phục Hoàng Thái hậu nhà Nguyễn đại thể bao gồm:
Mũ
|
Cửu phượng quan (tương tự mũ của Hoàng hậu,
nhưng được tùy ý xâu ngọc châu và khảm gương).
|
Áo
bào
|
Chất liệu sa mát, màu chính hoàng (vàng chính
sắc), thêu chữ Thọ ngũ sắc gia kim, hoa, thủy ba xen kẽ kết san hô, gương.
|
Đai
vàng
|
|
Thường
|
Chất liệu đoạn bát ti bóng, màu hoa xích (đỏ),
thêu đoàn phượng, hoa, thủy ba, xen kẽ kết gương Tây.
|
Hia
|
Chất liệu tơ lông vũ, màu vàng chính sắc, thêu
phượng xen kẽ kết san hô, trân châu, gương Tây dương.
|
Theo hiện vật gốc và tư liệu hình ảnh: Phượng bào của Hoàng Thái hậu giống Phượng bào của Hoàng hậu, chỉ khác màu. Thường của Hậu cung giai đoạn về sau đều nhất loạt có màu tuyết bạch (trắng), thay vì có màu hoa xích (đỏ) dành cho Thái hậu như trong điển chế.
Lẽ ra nên cho Hậu Già mặc thường màu hoa xích, nhưng thôi màu tuyết bạch cũng ứ sai.
Đứa nào chê ta xấu, ta lấy móng tay móc mắt ra!
#teamhaugia #haugiaXXI #Hậugià
THÁI
HOÀNG THÁI HẬU TRIỀU PHỤC
- Hậu Cụ -
Theo đó, Triều phục Thái Hoàng Thái hậu nhà Nguyễn đại thể bao gồm:
Mũ
|
Cửu phượng quan (tương tự mũ của Hoàng Thái hậu,
được tùy ý xâu ngọc châu và khảm gương).
|
Áo
bào
|
Chất liệu sa mát, màu chính hoàng (vàng chính
sắc), thêu chữ Thọ ngũ sắc gia kim, hoa, thủy ba xen kẽ kết san hô, gương.
|
Đai
vàng
|
|
Thường
|
Chất liệu đoạn bát ti bóng, màu hoa xích (đỏ),
thêu đoàn phượng, hoa, thủy ba, xen kẽ kết gương Tây.
|
Hia
|
Chất liệu tơ lông vũ, màu vàng chính sắc,
thêu phượng xen kẽ kết san hô, trân châu, gương Tây dương.
|
Theo tư liệu hình ảnh thực tế, Phượng bào của Thái Hoàng Thái hậu giống Phượng bào của Hoàng Thái hậu. Tuy nhiên, con phượng ở ngực áo Thái Hoàng Thái hậu quay đầu về bên phải (thay vì quay đầu về bên trái như Phượng bào của Hoàng Thái hậu và Hoàng hậu). Điều này thể hiện qua tranh ảnh của Khôn Nguyên Xương Minh Thái Hoàng Thái hậu và Khôn Nghi Xương Đức Thái Hoàng Thái hậu.
Các bậc Thái Hoàng Thái hậu thường lui đến nơi thanh tịnh, tụng kinh niệm đấng, Hậu cụ ta đây cũng vậy! A di men la!
#teamhaucu #haucuXXI #Hậucụ
HOÀNG
THÁI TỬ TRIỀU PHỤC
- Thái Con -
Theo ghi chép, Triều phục của Hoàng Thái tử bao gồm:
Mũ
|
Thất long Đường cân (được sức vàng và ngọc
châu).
|
Áo
bào
|
Bàn long bào (áo bào rồng ổ), màu đại xích (đỏ
sẫm).
|
Trượng
Như ý
|
Chất liệu bạch ngọc (từ năm 1922, Hoàng Thái
tử được quy định cầm trượng Như ý)
|
Đai
|
Sức vàng, trổ rồng.
|
Thường
|
Thêu rồng 5 móng.
|
Theo hiện vật gốc và tư liệu hình ảnh: Long bào của Thái tử (Vĩnh Thụy, Bảo Long) có màu vàng cam. Tuy nhiên, đây hẳn là quy chế màu sắc mới, được đặt ra sau khi vua Khải Định tái lập ngôi vị Thái tử, rất có thể đã tham khảo trang phục cung đình Mãn Thanh. Thực tế thì màu đỏ sẫm là màu tương xứng với Hoàng Thái tử theo quy chế cổ, đây cũng chính là màu áo của Quốc vương Triều Tiên. Theo quan điểm đó, người vẽ sử dụng màu đỏ sẫm của giai đoạn Nguyễn sơ, thay vì màu vàng cam được phá cách ở giai đoạn cuối triều đại.
Một điều cần lưu ý về ngọc Như ý của Hoàng Thái tử, học giả Trần Quang Đức chỉ ra rằng:
Sách "Khải Định chính yếu sơ tập" chép, năm 1922, ban cho Thái tử (Vĩnh Thụy) trượng bạch ngọc Như ý và ngự kiếm Thiên Long rồi dụ: "Lễ chế triều ta quy định Hoàng đế cầm ngọc Trấn Khuê, bá quan cầm Hốt ngà để phân biệt vua tôi. Riêng đối với Đông cung Thái tử cầm vật gì, tra cứu trong các sách Hội điển đều không thấy có quy định rõ ràng [...] Lại tra cứu lễ chế của các triều Minh - Thanh thì quy định Thiên tử cầm Trấn Khuê, chư hầu cầm ngọc Như Ý. Nay đã lập ngôi vị thừa kế cho Hoàng Thái tử, tham chiếu theo lễ chế của triều nhà Minh, trẫm có một cây trượng Như ý bằng ngọc màu trắng mỡ cừu, vốn vẫn cất giữ trong kho quốc tệ, trên có khắc bốn chữ Đại Nam Như Ý, gần đây bị thất lạc ra ngoài, trẫm tìm mua được đem về ban cho Hoàng Thái tử Vĩnh Thụy, để mỗi khi vào dự lễ thị triều thì bận triều phục rồi cầm ở trên tay cho hợp lễ và để phân biệt."
Như vậy, Thái Con là phiên bản Hoàng Thái tử sở hữu đầy đủ những phụ kiện cao quý nhất của ngôi Đông cung triều Nguyễn
:v#teamthaicon #thaiconXXI #Tháicon
HOÀNG
TỬ TRIỀU PHỤC (QUẬN CÔNG)
- Quàng Tử -
Mũ
|
Kim quan (2 bác sơn vàng, phía trước và sau 3
hoa vàng, phía trước 4 giao long vàng, trên đỉnh 2 hình mây, 1 hậu xí, 1 hổ kỳ,
2 hổ nhĩ, 6 vân khí, đỉnh mũ trổ 1 thùy văn, 4 ngọn lửa, đều kết chuỗi hạt giả
chu).
|
Áo
bào
|
Tứ linh bào (hay còn gọi là Mãng bào; có hình
con Mãng, phượng, kỳ lân và rùa), làm bằng đoạn bát ti ngũ sắc gia kim, màu
hoa xích (đỏ).
|
Đai
|
Miếng chính giữa ở phía trước trổ hình kỳ lân
khảm vàng, 17 miếng còn lại bề mặt khảm gương, đều bọc vàng.
|
Thường
|
Chất liệu sa mát, màu hoa xích (đỏ) ngũ sắc
gia kim, thêu kỳ lân.
|
Trong số các tư liệu về trang phục Kim quan - Tứ linh bào, có một bức tranh vẽ chân dung Tùng Thiện Vương Miên Thẩm được nhiều người tham khảo. Tuy vậy, bức tranh này có một số điểm đáng nghi ngờ: Tùng Thiện Vương khi còn sống chỉ được phong đến tước Tùng Thiện Công (tức Thân Công), sau khi mất mới được truy phong tước Vương. Dù là tước Vương, tước Thân Công, hay trước đó là tước Quốc Công, thì cả 3 tước này đều không thể đội mũ Kim Quan. Hội điển năm 1845 nêu rõ: Kim Quan - Tứ linh bào là Triều phục của Hoàng tử, Hoàng thân được phong tước Quận Công, Huyện Công, Hương Công, Huyện Hầu và Hương Hầu. Với tước vị của mình khi còn sống, Tùng Thiện Vương phải được đội mũ Bình Đính và mặc Tứ linh bào (Triều phục dành cho Hoàng tử, Hoàng thân được phong tước Thân Công, Quốc Công). Điều đáng nói, Tùng Thiện Vương sống vào thời điểm Hội điển năm 1845 có hiệu lực. Bởi vậy, không loại trừ khả năng bức tranh chỉ được vẽ sau khi Tùng Thiện Vương qua đời, theo trí tưởng tượng.
Ngoài ra, hiện vật áo long bào màu đỏ được cho là của vua Đồng Khánh trước khi lên ngôi (khi còn là Hoàng tử?) cũng để lại nhiều tồn nghi, khi rồng trên áo chỉ có 4 móng nhưng được thêu dạng "Long vân đại hội".
Một điều nữa, tại sao mỗi áo bào của Quàng tử đẹp trai ta đây không có cột thủy, cũng không có những hạt kim sa lóng lánh trên áo (vốn là những thứ dành cho thành viên Hoàng gia)?
Ta nhắc lại, ta chính là soái ca quốc gia, là nam thần hoàng tộc. Hãy chết vì ta!
#teamquangtu #quangtuXXI #Quàngtử
CÔNG
CHÚA TRIỀU PHỤC
- Công Túa -
Mũ
|
Ngũ Phượng quan (bạch kim, trân châu, san
hô).
|
Áo
bào
|
Chất liệu đoạn bát ti, màu hoa xích (đỏ),
thêu phượng ổ ngũ sắc xen kim tuyến.
|
Đai
|
Sức vàng và bạch kim.
|
Thường
|
Chất liệu đoạn bát ti, màu tuyết bạch (trắng),
thêu phượng ổ ngũ sắc xen kim tuyến.
|
Hài
|
Bào phục của Hoàng tử (Quận Công) và Công chúa đều có màu hoa xích (đỏ), đây cũng là màu thường của quan Chính Nhất phẩm cho đến Tòng Nhị phẩm, các màu sắc này đều khớp với hiện vật Triều phục Công chúa.
Các người có thấy ta mặc bộ này nhìn hơi tù không?
Ta muốn quẩy ok?
Ta muốn bấm thêm cái khuyên dưới cằm mà Mẫu hậu không cho!
#teamcongtua #congtuaXXI #Côngtúa
***
Nguồn:
https://www.facebook.com/anhhoangXXI/?hc_ref=ARR7tycVC5I8EbE9x6OHNKDcdDKZKWSIZmXIWdic792Q34-MeMZpVSa9-N74-py88M4&hc_location=group
Nhận xét
Đăng nhận xét